Matcha beschermt ouder wordende hersenen

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat stofjes in groene thee onze hersenen tegen ziekte en aftakeling beschermen. In een recente studie verbeterde een belangrijk aspect van de cognitie van oudere proefpersonen onder invloed van matcha, een geconcentreerde vorm van groene thee. Ook ging de kwaliteit van hun slaap er iets op vooruit.

Dat groene thee goed voor de gezondheid is, weten we al langer. Met onderzoeken in alle soorten en maten is in de afgelopen decennia aannemelijk gemaakt dat het drinken van groene thee een te hoge bloeddruk iets kan verlagen [bron], een steigerende bloedsuikerspiegel tot bedaren kan brengen [bron] en gewichtsverlies bevordert, onder meer bij mensen met diabetes type 2 [bron] en mensen met te veel buikvet [bron]. Er zijn ook aanwijzingen dat het drinken van groene thee het ririco op kanker verlaagt, maar daar bestaat nog veel onzekerheid over [bron].

Veel van deze gunstige effecten worden toegeschreven aan krachtige antioxidanten in groene thee, met name catechinen zoals epigallocatechinegallaat (EGCG), epicatechine gallaat (ECG), epigallocatechine (EGC) en epicatechine (EC). De meeste aandacht gaat uit naar EGCG. In verschillende experimenten met muizen en wormen hebben EGCG en extracten van groene thee een levensverlengende werking laten zien [bron, bron, bron, bron]. Mede als gevolg hiervan zijn supplementen met EGCG populair geworden.

Groene en zwarte thee goed voor de hersenen

Groene thee staat erom bekend dat het niet alleen goed is voor de fysieke gezondheid, maar ook voor onze hersenfuncties. Zo lijkt het erop dat mensen die dagelijks een kop (200 ml) groene thee drinken, beter beschermd zijn tegen geestelijke achteruitgang bij het ouder worden [bron] dan mensen die dat niet doen. Een dergelijk verschijnsel wordt overigens ook waargenomen bij mensen die zwarte thee drinken [bron]. Veel van de gunstige effecten op de hersenen van thee worden toegeschreven aan EGCG. Chronische neuro-inflammatie en oxidatieve stress zijn belangrijke mechanismen in neurodegeneratieve ziekten zoals alzheimer en parkinson. EGCG biedt bescherming door vrije radicalen te bestrijden, oxidatieve stress te verminderen en ontstekingsprocessen in de hersenen te remmen. In de hersenen van muizen die EGCG kregen bijgevoerd, verminderde de ophoping van het alzheimereiwit beta-amyloid  in de hippocampus en de reukschors [bron].

EGCG is veelbelovend bij de ziekte van Parkinson

Dit soort effecten maakt EGCG een veelbelovende natuurlijke stof voor de behandeling van neurodegeneratieve aandoeningen. In deze review uit 2022 wordt EGCG door Chinese wetenschappers gepresenteerd als een mogelijk therapeutisch middel bij de ziekte van Parkinson. Ze schrijven: ‘In de afgelopen tien jaar is aangetoond dat EGCG effectief is in experimentele modellen van de ziekte van Parkinson. Verschillende studies hebben gesuggereerd dat het veelzijdige neuroprotectieve effecten heeft, wat de aantrekkingskracht van EGCG als therapeutische strategie voor de ziekte van Parkinson heeft vergroot. De verzamelde gegevens wijzen erop dat EGCG een veelbelovend neuroprotectief middel is voor de behandeling van parkinson.’

Groene en zwarte thee komen van dezelfde plant, Camellia sinensis. Het belangrijkste verschil tussen de twee ligt in de manier waarop de bladeren worden verwerkt na het oogsten. Bij groene thee worden de bladeren snel verhit om oxidatie te voorkomen, waardoor meer catechinen en andere gunstige stofjes behouden blijven, terwijl zwarte thee een volledig oxidatieproces doorloopt. Daarbij gaan veel meer beschermende componenten verloren. Door het drinken van groene thee krijg je dus meer EGCG binnen dan door het drinken van zwarte thee.

Matcha bevat een hoge concentratie beschermende stoffen

De beste manier om van de gezondheidsvoordelen van thee te profiteren, is het consumeren van matcha [bron]. Terwijl je na het trekken van thee de blaadjes weggooit, is matcha een poeder van vermalen groene theebladeren, waardoor je het hele blad consumeert. Hierdoor krijg je een veel hogere concentratie van beschermende stofjes binnen, niet alleen van EGCG maar van het hele pakket aan catechinen, plus onder meer quercetine, rutine vitamine C, theanine en cafeïne. Theanine en cafeïne hebben een werking die positief uitpakt voor de hersenen [bron, bron, bron]. In een experiment waarbij proefpersonen een combinatie van de twee innamen (250 mg l-theanine en 150 mg cafeïne), noteerden de onderzoekers diverse mentale verbeteringen, zoals een verbeterde reactiesnelheid,  verminderde geestelijke vermoeidheid en verbeteringen in verschillende aspecten van het geheugen [bron]. De theebladeren die voor matcha worden gebruikt, worden enkele weken voor de oogst afgeschermd van zonlicht, waardoor de hoeveelheid chlorofyl en aminozuren toeneemt. Dat versterkt de  gezondheidsvoordelen van matcha verder.

Matcha verbetert hersenfuncties van proefpersonen

Dat het drinken van matcha goed voor de hersenen is, wordt gesuggereerd door meerdere gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studies. Dat zijn experimenten waarbij de deelnemers willekeurig worden verdeeld in een groep die matcha krijgt en een controlegroep die een placebo ontvangt, zonder dat de deelnemers of de onderzoekers weten wie wat krijgt. Deze aanpak geldt als de meest zuivere manier om te achterhalen of een bepaald middel echt werkt. Vaak blijft er dan weinig over van de beloftevolle resultaten die met andere, minder precieze onderzoeksmethoden zijn behaald. Desondanks heeft matcha in ten minste drie gerandomiseerde,  dubbelblind placebogecontroleerde studies een positief effect op hersenen laten zien [bron, bron, bron]. Een tekortkoming van deze onderzoeken is echter de beperkte duur ervan, de langste duurde slechts 12 weken. Om aan te tonen dat het drinken van matcha als een leefstijlgewoonte veilig en effectief is, zijn studies nodig die veel langer duren.

Matcha beschermt sociale cognitie

Daarom besloten Japanse onderzoekers 99 proefpersonen van 60 tot 85 jaar 12 maanden lang 2 gram matcha of een placebo te laten consumeren [studie]. Er werden verschillende tests uitgevoerd om de cognitieve functies en slaapkwaliteit van de deelnemers te meten, waaronder de Montreal Cognitive Assessment (MoCA) en de Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). Terwijl de onderzoekers op het gebied van algemene cognitie geen noemenswaardige verbeteringen zagen, constateerden ze wel significante vooruitgang op meer subtiele, specifieke gebieden van sociale cognitie. Sociale cognitie verwijst naar de manier waarop mensen informatie verwerken die te maken heeft met sociale interacties. Denk aan het vermogen om emoties en intenties van anderen te begrijpen, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal te interpreteren en in te schatten wat anderen denken of voelen. Deze functies spelen een cruciale rol in ons dagelijks functioneren, omdat het ons helpt om effectief te communiceren, relaties op te bouwen en ons aan te passen in sociale omgevingen. Bij ouderen neemt sociale cognitie vaak af, wat tot allerlei misverstanden en pijnlijke situaties kan leiden. Deze achteruitgang van sociale cognitie kan leiden tot gevoelens van isolement, eenzaamheid of een afname van de kwaliteit van sociale relaties. Dat kan weer bijdragen aan problemen zoals depressie en angst.

Kortom, door het drinken van matcha aan je dagelijkse rituelen toe te voegen, verklein je volgens deze Japanse studie de kans dat je op je oude dag een beetje raar, onaangepast, eenzaam en depressief wordt.

Daarnaast toonde de studie een trend richting verbeterde slaapkwaliteit bij de matcha-groep. Hoewel de verbetering in slaap niet statistisch significant was in vergelijking met de placebogroep, was er wel een duidelijke tendens naar betere scores op de PSQI (de slaaptest), wat suggereert dat matcha een gunstig effect kan hebben op de slaapkwaliteit. Het is bekend dat goed slapen belangrijk is voor de gezondheid van het brein.

‘De bevindingen van deze langetermijninterventiestudie suggereren dat regelmatige consumptie van matcha de emotionele perceptie en slaapkwaliteit kan verbeteren bij oudere volwassenen die te maken hebben met cognitieve achteruitgang,’ concluderen de auteurs.

Veiligheid en dosering

Het drinken van groene thee en matcha geldt als veilig, maar je moet opletten bij het innemen van supplementen met EGCG. In 2018 namen Chinese wetenschappers 159 studies over bijwerkingen van groene thee en daarvan afgeleide producten onder de loep. Ze concludeerden dat geconcentreerde groene thee-extracten (zoals pillen of poeders) soms leverproblemen kunnen veroorzaken bij hoge doseringen, maar dat dit risico niet geldt voor het drinken van gebrouwen groene thee of thee-extracten in dranken of voedsel. Dit geldt ook voor matcha. De onderzoekers stellen dat een veilige dagelijkse hoeveelheid EGCG (de belangrijkste antioxidant in groene thee) in pillen of poeders 338 mg is [bron]. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) stelt de maximaal veilige dosis EGCG in voedingssupplementen op 800 mg per dag [bron].

 

Tekst Pim Christiaans / Life Unlimited

Boeiende blog? Door hem te delen steun je deze site. Je kunt ook HIER een kleine donatie doen. Dank!

E-gids met de nieuwste adviezen!

In deze praktische E-gids staan de nieuwste adviezen om je hersenen in topvorm te houden met natuurlijke methoden en middelen. De wetenschappelijke ontwikkelingen gaan snel; zodra er een nieuwe manier is ontdekt om je brein tegen veroudering en ziekte te beschermen, wordt de gids geactualiseerd. Als je een account op deze site hebt, kun je altijd over de laatste versie van BESCHERM JE BREIN beschikken. Zo blijf je honderd procent up to date en loop je geen belangrijke nieuwe adviezen meer mis.