Licht dat je mooier, slimmer en jonger maakt
Vervagende rimpels, smeltend vet en mistflarden die uit je hoofd worden verdreven: elke dag een kwartiertje baden in de gloed van bijna infrarood licht blijkt een algemeen verkwikkend, genezend en zelfs verjongend effect te hebben. Bovdendien geeft het je afweer een boost. Iets voor jou?
Het klinkt als een sprookje, maar het is serieuze wetenschap: er bestaat een type licht dat je gezondheid diepgaand kan verbeteren en zelfs aspecten van veroudering kan terugdraaien.
Licht is electromagnetische straling die bestaat uit een breed spectrum aan golflengtes. Slechts een beperkt deel van het spectrum is zichtbaar voor het menselijke oog, maar ook de onzichtbare golflengtes hebben impact. Denk aan ultraviolette straling (UVA en UVB) die de huid in vuur en vlam kan zetten en de vorming van vitamine D in de huid stimuleert. Het licht waarvan ik in deze blog de lof ga bezingen, bevindt zich in het spectrum dat deels net wel en deels net niet zichtbaar is: rood en bijna infrarood licht.
Ultraviolet licht: golflengte 100 – 400 nanometer
Zichtbaar licht: golflengte 400 – 700 nanometer
Rood licht: golflengte 600 – 700 nanometer
Bijna infrarood licht: golflengte 700 – 1100 nanometer
Voor het gemak noem ik rood en bijna infrarood licht in deze blog af en toe ‘rood licht’. Tegenwoordig zijn er betaalbare panelen met LED-lampen voor thuisgebruik die diverse typen rood en bijna infrarood licht produceren – straks meer daarover.
Wetenschappers hebben in de afgelopen decennia in betrekkelijke stilte duizenden studies met rood licht gedaan. De resultaten zijn ronduit spectaculair. In zijn boek The Ultimate Guide to Red Light Therapy somt auteur Ari Whitten gevonden effecten op van een dagelijkse dosis rood licht:
- Stimuleren van vetverlies
- Versnellen van wondgenezing
- Boosten van testosteron
- Stimuleren van neurogenese en vorming van nieuwe synapsen in het brein
- Remmen van geestelijke achteruitgang door veroudering
- Sneller herstel na het trainen
- Verbeteren gezondheid van de ogen
- Verminderen van rimpels, lijnen en gesprongen vaatjes in de huid
- Mogelijk ondersteunend bij chemotherapie tegen kanker
- Verbeterde werking van verschillende hormoonklieren
- Verbetering van de vruchtbaarheid
- Remmen van tandvleesontsteking
- Verbetering van het immuunsysteem
Een prominente voortrekker van deze betrekkelijk nieuwe tak van wetenschap is Michael Hamblin, hoogleraar verbonden aan de universiteit van Harvard. Vanwege de universele gezondheidseffecten van rood lichttherapie, verwacht Hamblin dat iedereen in de nabije toekomst een rood en bijna infrarood lichtpaneel in huis zal hebben.
Melatonine is een veelzijdig antioxidant
Om te begrijpen waarom rood licht magische krachten bezit, moeten we het over een hormoon hebben: melatonine. De meeste mensen kennen melatonine als ‘slaaphormoon’. Zodra het donker wordt, begint een groepje cellen in de hersenen – de pijnappelklier – dit hormoon af te scheiden en stijgt het gehalte ervan in het bloed. Voor ons zenuwstelsel is dit het teken dat het bedtijd is. Als je problemen hebt met inslapen, kun je dit signaal versterken met een tabletje melatonine, waardoor je net het nodige zetje naar dromenland krijgt. Deze truc kan ook werken als een jetlag je uit de slaap houdt.
Wat minder mensen weten, is dat melatonine behalve een ‘slaaphormoon’ een van de krachtigste en meest veelzijdige antioxidanten is waarover ons lichaam beschikt. Melatonine pakt niet alleen zelf vrije radicalen uiterst effectief aan, maar stimuleert ook de aanmaak van andere lichaamseigen antioxidanten en enzymen die vrije radicalen aanpakken, onder meer super oxide dismutase (SOD), catalase en glutathion. In een recent artikel met de veelzeggende titel ‘Is melatonine de hoorn des overvloeds van de 21-ste eeuw?‘ beschrijven Italiaanse onderzoekers de vele gunstige effecten en mogelijke toepassingen van melatonine: het hormoon beschermt het brein, hart, vaten en huid, gaat botverlies tegen, bevordert de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen, helpt bij het dumpen van overtollige kilo’s en gaat waarschijnlijk kanker tegen.
Hoe krijgt melatonine dit allemaal voor elkaar?
Mitochondriën zijn de energiecentrales van de cel
Het antwoord ligt bij de mitochondriën, de ‘energiecentrales’ van de cel. Je moet je voorstellen dat er duizend tot tweeduizend van deze organellen in elke cel zitten en daar de energie leveren die álle cellulaire processen aandrijft: van het repareren van beschadigd DNA tot het vormen van nieuwe eiwitten en het aansturen van de celdeling.
De reden dat wij ademhalen is omdat mitochondriën zuurstof gebruiken bij het omzetten van glucose en vetzuren in de energie die ons in leven houdt. Bij dit fundamentele proces ontstaat een soort stookafval: vrije radicalen, agressieve moleculen die van alles in de cel en ook het DNA in de celkern aantasten. Dit schadelijke proces wordt ook wel aangeduid met de term ‘oxidatieve stress’. Volgens de Vrije Radicalen Theorie van Veroudering van Denham Harman uit 1956 is dit de grondoorzaak van het aftakelingsproces dat we veroudering noemen. Vanaf die tijd is de populariteit van supplementen met antioxidanten als vitamine C en E enorm gestegen. Inmiddels weten we echter dat het bestoken van het lichaam met antioxidanten de veroudering niet aanzienlijk vertraagt. Antioxidanten hebben hun nut, maar je zet er de klok niet mee stil. Daarom is de Vrije Radicalen Theorie van Veroudering op de rommelzolder van de wetenschap beland (maar niet weggegooid!).
Vrije radicalen uit de mitochondriën beschadigen vooral de mitochondriën zelf, die daardoor sneller verouderen dan de cellen die ze van energie voorzien. Naarmate we ouder worden gaan mitochondriën slechter presteren, neemt hun aantal af en zorgen ze voor nog meer oxidatieve stress. De bedenker van de Vrije Radicalen Theorie van Veroudering verving deze in 1972 door de Mitochondriale Theorie van Veroudering. Het aftakelen van de mitochondriën (‘mitochondriale dysfunctie’) wordt nu beschouwd als een van de grondoorzaken van de veroudering.
Een reden waarom het innemen van antioxidanten geen beslissende invloed heeft op het verouderingsproces, zou zijn omdat ze niet of onvoldoende in de mitochondriën doordringen – daar waar ze het hardst nodig zijn.
Melatonine beschermt de mitochondriën
Enter melatonine. Melatonine uit de pijnappelklier wordt met het bloed door het lichaam gedistribueerd en juist wel opgenomen door mitochondriën: die blijken veel melatonine te bevatten [bron]. Het ‘slaaphormoon’ speelt dus een cruciale rol bij de bescherming van mitochondriën tegen oxidatieve stress. En daarmee tegen veroudering. Want als mitochondriën beter blijven functioneren, blijft álles beter functioneren.
Helaas gaat het vermogen van de pijnappelklier om melatonine te produceren achteruit als we ouder worden. Bovendien onderdrukken we ‘s avonds en ‘s nachts zelf de vorming van melatonine met het blauwe licht van televisies, laptops, tablets en smartphones. De pijnappelklier produceert immers alleen melatonine als het donker is.
Een belangrijk nieuw inzicht van de afgelopen jaren is dat mitochondriën niet volledig afhankelijk zijn van de melatonine die de pijnappelklier ‘s nachts in het donker produceert. Lichaamscellen maken hun eigen melatonine aan en dat gebeurt in de mitochondriën [bron, bron, bron]. De hoeveelheid melatonine die in onze cellen wordt gemaakt is alles bij elkaar vele male groter dan wat de pijnappelklier produceert. Wetenschappers vermoeden nu dat de melatonine die in lichaamscellen wordt gemaakt een bepalende invloed op gezondheid en veroudering heeft [bron].
Rood en bijna infrarood licht stimuleert melatonine
Terwijl de pijnappelklier melatonine maakt als het donker is, produceren mitochondriën melatonine juist onder invloed van licht. Rood en bijna infrarood licht [bron].
Rood licht is rijkelijk aanwezig in zonlicht, maar ook in het aangename schijnsel van de maan, kaarsen, de open haard en een kampvuur. Ook de verbannen gloeilamp geeft rood licht af. Je zou het niet zeggen, maar rood licht dringt tot naar schatting acht centimeter ons lichaam binnen en bereikt zo zestig procent van al onze cellen [bron]. Het dringt zelfs door de schedel en bereikt hersencellen tot in de plooien van de hersenschors. Omdat (immuun) cellen in het bloed het licht incasseren, wordt het effect ervan via de bloedsomloop ook rondgepompt in weefsels die onbereikbaar zijn voor het licht.
Wetenschappers denken dat ons lichaam door de principes van de evolutie aangepast is op rood licht. Anders gezegd: in de afgelopen miljoenen jaren heeft ons lichaam geleerd gebruik te maken van rood en bijna infrarood licht. Sterker, het is daar afhankelijk van geworden. Zonder rood en bijna infrarood licht produceren mitochondriën weinig melatonine en aan de melatonine uit de pijnappelklier hebben ze niet genoeg. Hierdoor worden de mitochondriën onvoldoende beschermd tegen vrije radicalen. Het gevolg is dat de mitochondriën versneld aftakelen.
Te weinig rood en te veel blauw licht is funest voor melatonine
Probleem: door onze moderne leefstijl incasseren we veel minder rood en bijna infrarood licht dan in vroegere tijden. Niet alleen omdat we veel tijd binnen doorbrengen, maar ook omdat we sinds de afschaffing van de ouderwetse gloeilamp de blootstelling aan dit type licht drastisch hebben verminderd. De energiezuinige lampen waarmee we onze huizen en kantoren nu verlichten, bevatten nul komma nul rood licht. Wel leveren ze veel blauw licht, waarmee we ‘s avonds de natuurlijke melatonineproductie van de pijnappelklier onderdrukken. Dus door eigen toedoen verminderen we zowel de melatonine van de pijnappelklier als die van de mitochondriën. En dat is vragen om problemen.
Oplossing: zorg dat je de hele dag buiten bent en breng de avonden door bij het licht van kaarsen en de open haard. Niet realistisch? In plaats daarvan kun je elke dag een ‘lichtbad’ nemen met LED-lampen die rood en bijna infrarood licht uitstralen. Tien tot twintig minuten per keer is meestal genoeg. Hiermee geef je de aanmaak van melatonine in de cellen een sterkte boost. De eerder genoemde Harvard-geleerde Michael Hamblin betoogt in dit artikel dat je met behulp van rood licht mogelijk verouderde onderdelen van het immuunsysteem kunt verjongen.
In de afgelopen decennia heeft zich in betrekkelijke stilte een compleet nieuw vakgebied ontwikkeld rondom rood en bijna infrarood licht. Behandelingen worden aangeduid met de termen fotobiomodulatie, low level laser therapie en bijna infrarood fototherapie. De nadruk ligt op behandelingen van maximaal dertig minuten, hoewel is aangetoond dat de energieproductie van mitochondriën onder invloed van rood en bijna infrarood licht al binnen enkele minuten stijgt [bron].
Bij sommige behandelingen wordt het lichaam van top tot teen aan beide zijden bestraald. Bij Chinese atleten die in 2012 veertien dagen lang elke dag een halfuur in zwemkleding op een zonnebank met rood en bijna infrarood licht gingen liggen, steeg het melatoninegehalte van de cellen. Bovendien presteerden ze na afloop beter op een hardlooptest [bron].
Er worden ook resultaten geboekt met kleinere lichtpanelen. Door je gezicht regelmatig door een tafelmodel paneel met rood en bijna infrarood licht te laten beschijnen, kun je volgens een reeks (kleine) experimenten aspecten van huidveroudering zoals rimpels, ouderdomsvlekken en droogheid terugdraaien [bron]. Door de hoofdhuid met rood licht te beschijnen kan volgens een aantal studies haaruitval in het algemeen en erfelijke mannelijke kaalheid in het bijzonder worden bestreden [bron, bron, bron, bron].
Bij een Iraans experiment werden patiënten beschermd tegen het ontsporen van een corona-infectie door blootstelling aan rood licht.
Incidenteel Life Unlimited-medewerker Daan de Wit verdiepte zich in de therapeutische mogelijkheden van rood en bijna infrarood licht en ontwikkelde lichtpanelen voor thuisgebruik.
Wil je een rood en bijna infrarood lichtpaneel aanschaffen? Ga dan naar de webwinkel van Life Unlimited.
Tekst Pim Christiaans | Life Unlimited
Boeiende blog? Door hem te delen steun je deze site!
Verwante blogs
