‘Levensduur is nauwelijks erfelijk bepaald’
Hoe lang we leven is veel minder een kwestie van erfelijkheid dan tot nu toe werd gedacht. Dat blijkt uit de analyse van stamboom-gegevens van meer dan 400 miljoen mensen.
Hoe snel je veroudert en hoe lang je leeft is voor een deel erfelijk bepaald. De kans om de honderd te halen is beduidend groter als je honderd-jarigen in de familie hebt. Maar ook je lifestyle, de omgeving waarin je leeft en je ‘socioculturele status’ beïnvloeden je levensduur. Mensen met veel geld leven bijvoorbeeld gemiddeld langer dan mensen die de eindjes aan elkaar moet knopen, hoogopgeleiden leven langer dan laagopgeleiden en bewoners van een goede buurt leven gemiddeld langer dan mensen in een achterbuurt. Dit zijn bekende feiten afkomstig uit verschillende bevolkingsstudies.
Aan je lifestyle, omgeving en socioculturele status kun je in theorie (!) werken als je een lang en gezond leven nastreeft, maar met de genen die je van je ouders hebt meegekregen zul je het moeten doen. Daarom is de grote vraag: hoe groot is de invloed van die genen nou precies op je kans op een lang en gezond leven?
Tot dusver werd het aandeel van de genen al vrij laag geschat: ergens tussen de 15 en 30 procent. Nieuw onderzoek in opdracht van Galico Life Scienses, werpt nieuw licht op de kwestie. Galico is een met Google-miljoenen gefinancierd biotech-bedrijf dat de biologische oorzaak van veroudering wil doorgronden – om die uiteindelijk te kunnen wegnemen.
Calico-onderzoekers besloten het genen-levensduurvraagstuk nou eens echt groots aan te pakken. Ze klopten aan bij Ancestry.com, de site waar miljoenen hun stamboomgegevens op hebben geparkeerd. Om precies te zijn beschikt Ancestry.com over 54 miljoen familiestambomen die naar 6 miljard afstammelingen vertakken. Nadat ze onbruikbare data hadden weggezeefd, gingen de wetenschappers aan de slag met de de stamboomgegevens van 400 miljoen mensen. Over big data gesproken…
Door in deze enorme informatieberg te wroeten, konden de onderzoekers veel beter dan ooit eerder mogelijk was, de genetisch invloed op de levensduur isoleren van allerlei andere invloeden. Als je probeert te achterhalen hoe groot de invloed van genen op de levensduur is door naar de levensduur binnen families te kijken, stuit je op een probleem. Familieleden hebben vaak allerlei eigenschappen gemeen, die naast de genen ook de levensduur bepalen, zoals dus opleidingsniveau, inkomensniveau, eetgewoontes etc. Dit geldt zeker voor broers, zussen, ouders en kinderen die in hetzelfde huishouden opgroeien, zo ongeveer hetzelfde eten en er gelijksoortige leefgewoontes op na houden.
Met deze zaken is natuurlijk rekening gehouden bij eerder levensduuronderzoek.
De Calico-onderzoekers ontdekten dankzij de macht van de grote getallen echter iets interessants en belangriiks dat tot nu toe steeds over het hoofd is gezien: de levensduur van echtparen (die dus genetisch niet aan elkaar verwant zijn) komt sterker overeen dan die van broers en zussen. Oké, dat kan dus komen door het leven in dezelfde omgeving, gedeelde eetgewoontes etcetera. Maar: ook de levensduur van aantetrouwde ooms, tantes, neven en nichten bleek overeen te komen. Dat verklaren ze door een fenomeen dat ‘assortatief paren’ wordt genoemd: de neiging om nageslacht te verwekken bij een partner die in allerlei opzichten op jezelf lijkt: politieke voorkeur, opleidingsniveau, maar ook qua lichaamslengte, aantrekkelijkheid, gezondheid en … potentiële levensduur.
Hoe groot is de invloed van de genen op de levensduur nu werkelijk? In eerste instantie kwamen de onderzoekers uit op de oude schatting van 15 tot 30 procent. Maar toen zij de ‘vervuilende’ invloed van assortatief paren werpoetsten, begonnen de cijfers te schuiven. Toen zij uiteindelijk alleen de invloed van genen op de levensduur in handen hadden, was die verschrompeld tot hooguit 7 procent – en mogelijk nog minder.
De belangrijkste boodschap van deze studie? Laat je njet ontmoedigen als je ouders en andere familieleden al vroeg beginnen te kwakkelen en niet erg oud worden. En word niet overmoedig als je ouders negentig-plus en nog steeds gezond zijn. Genen hebben nauwelijks invloed op je levensduur!
Tekst: Pim Christiaans
E-gidsen met het nieuwste healty-aging advies!
De wetenschappelijke ontwikkelingen gaan snel, daarom worden de gidsen van Life Unlimited regelmatig geactualiseerd. Na eenmalige aankoop van een gids, kun je via je eigen account altijd de laatste versie downloaden. Updates worden gemeld in onze nieuwsbrief. Zo loop je geen belangrijke nieuwe healthy aging-adviezen mis!
