‘Klap tegen het hoofd? Visolie!’

De hersenen zijn ondanks onze dikke schedel kwetsbaar als porselein: een enkele harde klap tegen het hoofd kan soms al permanente schade veroorzaken. Er zijn echter serieuze aanwijzingen dat specifieke voedingsstoffen het brein kunnen beschermen en herstel van letsel kunnen stimuleren. Vooral het innemen van de omega-3 vetzuren (‘visvetzuren’)  DHA en EPA is zinvol volgens meerdere studies. En volgens emeritus hoogleraar Frits Muskiet.

Hersenletsel is niet zo zichtbaar als zeg een gebroken arm of been, maar er lopen meer mensen mee rond dan je denkt. Op hoofdletsel.nl is te lezen dat jaarlijks meer dan 100.000 mensen hersenletsel oplopen. Deze cijfers nemen toe door een stijging van het aantal verkeersongevallen, mede door de snelle opkomst van de e-bike [bron]. Behalve verkeersongevallen zijn ook valpartijen en sportongelukken een belangrijke oorzaak van traumatisch hersenletsel. Geniepig is hersenschade die sluipend verergert door herhaalde stoten tegen het hoofd bij (contact) sporten. Voetballers kunnen zo in de loop van hun sportcarrière door het koppen en botsingen in het veld ongemerkt een reeks kleine letsels in het brein oplopen waardoor op den duur hun geestelijke vermogens aangetast raken [bron].

Ook bij ‘licht’ hersenletsel is er soms sprake van levenslange klachten

Verreweg de meeste hersenletsels vallen onder het begrip ‘licht’ of ‘mild’ en worden aangeduid met de Engelse term Mild Traumatic Brain Injury ofwel mTBI. Ter geruststelling: bij de meeste mensen met mTBI verdwijnen de klachten binnen drie maanden. Desalniettemins zijn ‘licht’ en ‘mild’ in het kader van hersenletsel relatieve begrippen: als je na de klap niet langdurig ‘out’ bent gegaan, alles aan je lijf het nog doet en je nog weet hoe je heet, wordt het letsel doorgaans als mild geclassificeerd. Dat geldt echter ook voor de groep (altijd nog 15 tot 47 procent, [bron]) bij wie de klachten niet volledig verdwijnen en die voortaan  last houden van – het is maar een greep – hoofdpijn, misselijkheid bij fel licht, somberheid of vergeetachtigheid. Dit staat nog los van de aanwijzingen dat mTBI de kans aanzienlijk verhoogt om later in het leven de ziekte van Parkinson te ontwikkelen en/of dement te worden [bron, bron, bron, bron].

Het standaard herstelprotocol voor mTBI-patiënten is een periode van 24 tot 48 uur van zowel cognitieve als fysieke rust om symptomen als misselijkheid en hoofdpijn te verlichten. Na deze rustperiode wordt aangeraden de dagelijkse activiteiten, inclusief schermtijd, geleidelijk te hervatten, zonder dat dit tot verergering of nieuwe symptomen leidt. En daar blijft het bij. Zit je met blijvende ‘milde’ symptomen, dan rest wellicht psychotherapie en luidt het devies: ‘Leer ermee leven’.

Geen rol voor voeding bij behandeling hersenletsel

Tot dusver worden de mogelijke toepassingen van voeding en voedingssupplementen bij hersenletsel volledig genegeerd. In de consensusverklaring van de Concussion in Sport Group (CISG) wordt het gebruik van voeding als acute mTBI-herstelstrategie ontraden. Als schrijver van de e-gids Bescherm je brein vind ik deze opstelling jammer en achterhaald. Ik heb een aantal jaren als ambulant begeleider mensen met niet aangeboren hersenletsel ondersteund in hun pogingen het leven (na ernstig letsel) weer op te pakken. Daardoor ben ik goed doordrongen van het besef hoe belangrijk verbeteringen van de symptomen – hoe minimaal ook – voor deze mensen zijn. Hersenen hebben een beperkt vermogen om van schade te herstellen, dat is de harde realiteit waar zij zich bij moeten neerleggen. Maar zoals je in Bescherm je brein kunt lezen, zijn er veilige supplementen en lifestyle maatregelen waarmee je de gezondheid van je grijze massa kunt beschermen en optimaliseren. Het zijn geen wondermiddelen, maar ze zijn waardevol – niet alleen voor gezonde mensen die tot hun honderdste scherp willen blijven, maar juist ook voor mensen die met hersenletsel kampen.

Studies over het nut van supplementen bij hersenletsel

De wetenschap rondom voeding en supplementen staat bepaald niet stil en er verschijnen met regelmaat studies over voedingsinterventies bij hersenletsel. In een onlangs gepubliceerd overzichtsartikel concluderen Australische wetenschappers op basis van een reeks onderzoeken dat voeding een positeve rol speelt bij het herstel van mTBI: ‘Na een mTBI zijn de behoeften van de patiënt uniek, en deze review presenteert de mogelijkheid van bepaalde voedingstherapieën om de hersenen te ondersteunen bij het herstel, specifiek omega-3 vetzuren.’

Naast veelbelovende resultaten van suppletie met de omega-3 vetzuren (‘visverzuren’) DHA en EPA zien de auteurs (met de nodige slagen om de arm) aanwijzingen voor het nut van vitamine D, magnesium en n-acetyl-cysteïne. Amerikaanse wetenschappers die de literatuur recentelijk ook hebben uitgekamd opzoek naar effectieve voedingsinterventies bij mTBI bij sporters, concluderen eveneens dat visolie er als meest veelbelovende voedingsstof uitspringt. Interessant is dat zij stellen dat visolie ook preventief werkt: een sporter die veel visvetzuren binnenkrijgt, heeft minder risico op nare gevolgen van (herhaalde) klappen tegen het hoofd.

Aandacht voor voeding op symposium Zorg rondom hoofdletsel

Deze bevindingen sluiten aan bij de opvattingen van emeritus hoogleraar Pathofysiologie en Klinische Chemie (Universitair Medisch Centrum Groningen) Frits Muskiet. Op 9 november gaf hij een lezing over de rol van voeding bij traumatisch hersenletsel tijdens het symposium Zorg rondom hoofdletsel. Daarbij zoomde hij in op een aantal verrassende en belangrijke eigenschappen van de omega-3 vetzuren EPA en DHA met betrekking tot hersenletsel: ‘Bij een fysiek trauma, met of zonder bijkomende infectie, ontstaat weefselschade die het immuunsysteem activeert (…) Bij gebrek aan essentiële voedingsstoffen, of disbalansen hiertussen, disfunctioneert het immuunsysteem en dat kan bij een hersentrauma desastreuze gevolgen hebben (…) Dit is waar onder meer visolievetzuren belangrijk zijn.’

Tekst Pim Christiaans

Beeld: peterschreiber.media

Gerelateerde onderwerp

Grootste studie ooit: meer visolie, minder hart- en vaatziekten

Boeiende blog? Door hem te delen steun je deze site. Je kunt ook HIER een kleine donatie doen. Dank!

 

E-gids met de nieuwste adviezen!

In deze praktische E-gids staan de nieuwste adviezen om je hersenen in topvorm te houden met natuurlijke methoden en middelen. De wetenschappelijke ontwikkelingen gaan snel; zodra er een nieuwe manier is ontdekt om je brein tegen veroudering en ziekte te beschermen, wordt de gids geactualiseerd. Als je een account op deze site hebt, kun je altijd over de laatste versie van BESCHERM JE BREIN beschikken. Zo blijf je honderd procent up to date en loop je geen belangrijke nieuwe adviezen meer mis.