Is vitamine D een anti-aging supplement?
Je wist natuurlijk al dat vitamine D botontkalking remt. En waarschijnlijk heb je ook meegekregen dat de vitamine onmisbaar is voor een goede weerstand. Volgens Italiaanse wetenschappers is nu definitief bewezen dat vitamine D tegen corona beschermt. Maar wist je dat D waarschijnlijk ook de veroudering remt? Er zijn zelfs aanwijzingen dat je met het slikken van vitamine D een te snel tikkende biologische klok een eindje terug kunt zetten.
Als je niet regelmatig halfnaakt in de zomerzon paradeert en geen voedingssupplementen slikt, is er een reëele kans dat er onvoldoende vitamine D in je lichaam circuleert. Naar schatting zijn er wereldwijd meer dan een miljard mensen met een bloedwaarde onder de norm (50 nmol/l) [bron]. In Nederland kampt naar schatting bijna zestig procent van de bevolking in de wintermaanden met een vitamine D-gebrek, onder bewoners van verpleegtehuizen loopt dat op tot negentig procent [bron].
Het risico op een vitamine D-tekort neemt toe met de leeftijd. Dat komt onder meer omdat de oudere huid minder goed vitamine D kan maken met behulp van zonlicht [bron]. Volgens deze studie daalt het bloedgehalte van vitamine D door het ouder worden gemiddeld met 3 nmol/l per tien jaar. Hierdoor kan de hoeveelheid D in je bloed volgens de onderzoekers als een verouderingsmarker worden beschouwd. Het vitamine D-gehalte heeft zelfs een voorspellende waarde over je resterende tijd op deze planeet: hoe lager de D-spiegel, des te groter het overlijdensrisico.
Vitamine D lijkt tegen depressie te beschermen
Er is nog veel onzeker over de gevolgen van te weinig vitamine D. Alleen het effect op de kalkhuishouding en de botten is onomstreden: een langdurig en ernstig tekort aan vitamine D kan bij kinderen tot rachitis leiden en ook de botten van volwassen worden er broos van. Daarnaast is er een reeks onbewezen maar donkerbruine vermoedens dat een vitamine D-tekort betrokken is bij valpartijen, luchtweginfecties, reumatoïde artritis, multiple sclerose, darmkanker, borstkanker en depressie. Recent nog bleek dat onder Amerikaanse veteranen die vitamine D slikken ten minste 45 procent minder vaak zelfmoord en zelfverminking voorkomt dan onder veteranen die dat niet doen [bron]. Maar of het tekort aan vitamine D de oorzaak is of juist het gevolg van ziekte en depressie, is nog onderwerp van onderzoek.
Regelmatige volgers van deze blog weten dat de weerstand vermindert door het ouder worden (ik heb daar zelfs een themagids aan gewijd). In de afgelopen jaren raakten steeds meer artsen en wetenschappers ervan overtuigd dat het optimaliseren van het vitamine D-gehalte met behulp van supplementen, de weerstand versterkt. Daarom zou D ook ingezet kunnen worden tegen infectieziekten in het algemeen en corona in het bijzonder. In deze blog voer ik Duitse wetenschappers op die stellen dat als iedereen tijdens de Covid-19 periode dagelijks 4000 I.E. vitamine D had ingenomen, er in theorie niemand aan het virus zou zijn overleden.
Bescherming van vitamine D tegen corona is definitief bewezen
Sceptici wilden echter meer en beter bewijs zien in de vorm van dure en tijdrovende studies waarbij proefpersonen vitamine D of een placebo slikken. Deze randomised clinical trials (RCT’s) gelden binnen de medische wetenschap als het op één na hoogste bewijs voor de bewering dat iets wel of niet werkt. Het allerhoogste bewijs wordt geleverd met een meta-analyse van de uitkomsten van meerdere RCT’s. De sceptici zijn nu op hun wenken bediend door Italiaanse wetenschappers. Die lieten een geavanceerde rekenmethode los op de data van vijf RCT’s en de uitkomst is glashelder: door vitamine D te slikken daalt de kans om door corona op de intensive care te belanden met 72 procent en de kans om eraan te overlijden met 51 procent. De Italianen stellen: ‘… een onbetwistbaar verband tussen vitamine D-suppletie en het beschermende effect op IC-opname kan als definitief bewijs worden beschouwd.’ [bron]
Vitamine D beïnvloedt meer dan 2500 genen
Bekentenis: de eerste twee alinea’s van deze blog heb ik inclusief de bronnen met wat aanpassingen uit deze studie gepikt. De titel luidt vrij vertaald: ‘Suppletie met vitamine D gaat samen met een langzamere epigenetische veroudering.’ Wat epigenetische veroudering is? In een notedop komt het erop neer dat de activiteiten van onze genen tijdens het ouder worden veranderen: dit worden epigenetische veranderingen genoemd. Die leeftijdsgerelateerde veranderingen kun je meten met een epigentische kloktest. Geef een huidcel of een cel uit een druppel bloed of speeksel aan een gespecialiseerde laborant en op basis van het epigenetische patroon kan hij de leeftijd van de eigenaar nauwkeurig schatten. Is je epigenetische leeftijd hoger dan je chronologische leeftijd, dan is dat een teken dat je te snel veroudert. Experts gaan ervan uit dat een lage epigenetsiche leeftijd zich vertaalt in een lage biologische leeftijd met meer gezondheid en een langere levensduur in het verschiet.
Sinds enkele jaren is de jacht geopend op methoden om de activiteiten van genen van ouderen terug te veranderen naar die van jongeren. Bij wormpjes, vliegen en muizen werkt het principe van ‘epigenetische verjonging’ al aardig. En bij mensen? In een kleine verkennende studie werd de epigenetische leeftijd van zeventien oudere proefpersonen binnen zes maanden acht jaar teruggedraaid toen zij de lichaamseigen stof alfa-ketoglutaraat gingen slikken (meer info). Een groep internationale wetenschappers in Singapore gaat het epigenetische effect van dit voedingsupplement in een grotere groep proefpersonen testen.
Het is al langer bekend dat vitamine D het gedrag beïnvloedt van meer dan 2500 genen, onder meer genen die betrokken zijn bij de afweer [bron, bron]. Maar zou vitamine D ook genen aan of uit kunnen schakelen die een rol bij de veroudering spelen? Heeft vitamine D via epigenetische invloeden een sturende rol in het verouderingsproces?
Deelnemers die D slikten, kregen een lagere epigenetische leeftijd
Duitse onderzoekers keken naar epigenetische veroudering en de vitamine D-status van ruim duizend inwoners van Berlijn. Daarbij ontdekten ze dat mensen met een te lage vitamine D-status (46 procent van de deelnemers zat onder de 50 nmol/l) gemiddeld een hogere epigenetische leefijd hebben dan leeftijdsgenoten met een adequate vitamine D-status. Interessant, maar nog geen bewijs dat vitamine D de epigenetische veroudering beinvloedt. Voor hetzelfde geld komen mensen met een hogere D-status gemiddeld vaker buiten (meer zonlicht op de huid = meer vitamine D in het bloed) en/of eten ze gezonder en zijn dát de verjongende factoren. Daarom vroegen de onderzoekers aan de deelnemers met een vitamine D-tekort, de vitamine te gaan slikken. Vervolgens vergeleken ze ongeveer zeven jaar later de epigenetische leeftijd van de deelnemers die hun vitamine D-tekort met supplementen hadden gecorrigeerd met die van deelnemers die dat niet hadden gedaan. Afhankelijk van de meetmethode die werd gebruikt, was de epigenetische leeftijd van de vitamine D-slikkers 2,61 of 1,27 jaar lager dan die van de ‘onbehandelde’ deelnemers met een D-tekort. De epigenetische leeftijd van de slikkers en de deelnemers die uit zichzelf al een gezonde vitamine D-status hadden, was gelijk.
Volgens de auteurs is er slechts één andere studie waarbij is gekeken naar het effect van vitamine D-supplementen op de epigenetische veroudering. Die werd uitgevoerd met 51 Amerikanen met overgewicht en een donkere huid (= grotere kans op een D-tekort). De deelnemers slikten een supplement met 600 I.E., 2000 I.E., 4000 I.E vitamine D of een placebo. Degenen die 4000 I.E. per dag hadden geslikt, vertoonden na zestien weken vergeleken met de placeboslikkers een afname van de epigentische leeftijd met 1,85 jaar, degenen die 2000 I.E. hadden geslikt kwamen 1,9 jaar lager uit [bron].
Het lijkt erop dat een vitamine D-gebrek de biologische veroudering sneller laat verlopen, en dat je die te snelle veroudering kunt remmen en terugdraaien door vitamine D te gaan slikken. De auteurs benadrukken dat er meer onderzoek nodig is en waarschuwen voor de schadelijke effecten van een te hoge inname van vitamine D.
Steeds meer experts adviseren om geregeld je bloedwaarde van vitamine D te checken (dat kan snel en eenvoudig met deze thuistest) en je inname op de uitslag af te stemmen. De bekende vitamine D-onderzoeker Michael Holick adviseert op een bloedwaarde van 100-150 nmol/l te mikken [bron]. De meesten bereiken dat door dagelijks 4000 I.E. D te slikken, maar alleen een bloedtest geeft zekerheid. Volgens de Europese voedselveiligheid autoriteit (EFSA) is de veilige bovengrens van vitamine D bij dagelijkse inname 100 mcg ofwel 4000 I.E.. Dit werd in 2022 bevestigd met een dubbelblind placebo gecontroleerd onderzoek met ruim 2400 Amerikanen met overgewicht en pre-diabetes: bij degenen die dagelijks een placebo hadden geslikt, werden meer bijwerkingen gevonden dan bij degenen die dagelijks 4000 I.E. vitamine D hadden geslikt.
Tekst Pim Christiaans | Life Unlimited
Boeiende blog? Door hem te delen steun je deze site!
Gerelateerde onderwerpen
