Goede voeding remt gehoorverlies
Je kunt ouderdomsdoofheid uitstellen met een gezond voedingspatroon volgens een reeks studies van de afgelopen tien jaar. Bovendien kun je het gehoor beschermen met specifieke voedingssupplementen.
Iedereen krijgt er vroeg of laat mee te maken: leeftijdsgebonden gehoorverlies ofwel presbyacusis. Al vanaf ongeveer je dertigste neemt het vermogen af om geluiden in het hogetonengebied waar te nemen; vanaf de vijftig wordt het voor veel mensen lastiger om een gesprek in een rumoerige omgeving te volgen. Slechthorendheid is geen onschuldig ongemak: het verhoogt de kans op sociaal isolement en depressie en is slecht voor de hersenen. In een recent overzichtsartikel schrijven wetenschappers dat er een duidelijke link is tussen leeftijdsgebonden gehoorverlies en geestelijke achteruitgang. Een groep Britse wetenschappers berekende in 2017 dat als gehoorverlies op middelbare leeftijd voorkomen zou kunnen worden, het algemene risico op dementie met negen procent zou afnemen. Hersenscantechnieken hebben onthuld dat gehoorverlies gepaard gaat met structurele veranderingen in de hersenen en een kleiner hersenvolume.
Leeftijdsgebonden gehoorverlies is op dit moment nog onomkeerbaar: wat je ook doet, beter zal je gehoor nooit meer worden (in de toekomst verandert dat misschien, o.a. met behulp van stamceltherapie). Daarom is preventie belangrijk. Het is een kwestie van voorkomen omdat genezen niet kan. Je gehoor behoeden voor lawaai is het beste wat je kunt doen. Maar ook gezond, vitaminerijk eten is belangrijk, suggereert een reeks studies van grofweg de afgelopen tien jaar. In 2013 werd een onderzoek gepubliceerd waarvoor 2300 Amerikanen (20-69 jaar) waren ondervraagd over hun eetgewoontes, terwijl ook hun gehoor uitgebreid was getest: hoe gezonder hun eetgewoontes, hoe beter hun gehoor. En op basis van onderzoek uit 2018 onder ruim 80.000 Amerikaanse vrouwen concluderen de onderzoekers: ‘Het aanhouden van een gezond voedingspatroon is geassocieerd met een lager risico op gehoorverlies bij vrouwen.’
Gehoorverlies ontstaat onder meer doordat haarcellen en andere structuren in het binnenoor beschadigd raken door vrije radicalen: die nemen toe bij harde geluiden, infecties, inhaleren van sigarettenrook en blootstelling aan schadelijke chemicaliën (luchtvervuiling, medicijngebruik). In een recent overzichtsartikel in Nutrients, een vooraanstaande vakblad voor voedingswetenschappers, schrijven wetenschappers dat er daarom voor antioxidanten uit voeding een specifieke rol is weggelegd bij het tegengaan van gehoorverlies. Ook achteruitgang van de bloedtoevoer naar het binnenoor is schadelijk voor het gehoor, en daarom is voeding die de bloedvaten gezond houdt ook belangrijk, schrijven de auteurs. Ze spreken het vermoeden uit dat voeding het gehoor via dezelfde mechanismen beschermt als het hart en de hersenen. Daarom is het geen toeval dat de micronutriënten die in onderzoeken een beschermend effect op het gehoor laten zien, bekend zijn van studies naar de preventie van hart- en hersenziekten: Vitamine A, E en C, magnesium, de B-vitamines B2, B3, B12 en foliumzuur, selenium en de visvetzuren EPA en DHA. Ook luteïne en zeaxantine lijken de achteruitgang van het gehoor te vertragen.
Het beschermende effect op het gehoor van deze voedingsstoffen is vooral gezien in bevolkingsstudies. Onlangs nog verscheen een Zuid-Koreaans onderzoek onder ruim 3800 65-plussers. Daaruit kwam naar voren dat een tekort aan de vitamines A (retinol), riboflavine (B2) en niacine (B3) gepaard gaat met meer hardhorendheid bij ouderen. ‘Onze bevindingen suggereren dat de aanbevolen inname van riboflavine, niacine en retinol zou kunnen helpen bij het verminderen van leeftijdsgebonden gehoorverlies onder ouderen,’ schrijven ze.
Het probleem bij bevolkingsstudies is dat ze geen bewijs voor een oorzakelijk verband leveren, hoe groot en goed ze ook zijn opgezet. Ze laten alleen zien dat de genoemde vitaminen samengaan met een beter gehoor. Vroeger dacht men dat je van het dragen van een pet kaal kunt worden, omdat kale mannen vaker een pet dragen dan mannen met vol haar. Het dragen van hoofdbedekking gaat weliswaar samen met haarverlies, maar is er niet de oorzaak van: kale mannen kiezen vaker voor hoofdbedekking tegen de kou en de zon.
Dat wetenschappers desondanks denken dat specifieke micronutriënten gehoorverlies tegengaan, komt omdat ze een verklaring voor de beschermende werking hebben. Onlangs nog publiceerden Zuid-Koreaanse wetenschappers een studie waarvoor het gehoor van ruim 3500 mensen van middelbare leeftijd was getest en er naar hun voedingsgewoontes werd gevraagd. Zo kwamen de onderzoekers erachter dat er beduidend minder gehoorverlies voorkomt onder de mensen die frequent chocola eten (studie). Inderdaad, op het eerste gezicht dat lijkt dit op wetenschap van een ‘pet maakt mannen kaal’-kaliber. Maar terwijl er voor de relatie tussen een pet en haaruitval geen (bio)logische verklaring is te bedenken, bestaat die wel voor de relatie tussen chocola en het gehoor. De onderzoekers vermoeden dat chocola de beschermende werking ontleend aan flavonoïden in cacao: dat zijn krachtige antioxidanten die bovendien bloedvaatjes beter laten functioneren en ontstekingsprocessen tegengaan. Zowel oxidatieve schade, slechte doorbloeding en ontstekingsprocessen kunnen het gehoor schaden.
Om aan te tonen dat een voedingsstof echt het gehoor beschermt, moet je het placebo gecontroleerd testen: een groep proefpersonen slikt een vitaminepil en een andere groep slik een pil met een onwerkzame stof (placebo). Vervolgens vergelijk je na een bepaalde periode het gehoor van de beide groepen. Als het verschil groot genoeg is en er zijn voldoende proefpersonen bij betrokken, mag je spreken van een bewezen effect.
Op deze wijze is van het mineraal magnesium aangetoond dat het beschermt tegen acute gehoorschade door lawaai. Driehonderd Israëlische militairen die een schiettraining volgden, werden verdeeld in twee groepen: een groep die dagelijks een placebo innam en een groep die dagelijks een drankje met 167 mg magnesiumsupplement innam (studie). Na twee maanden werd er bij de placeboslikkers tweemaal zoveel gehoorschade geconstateerd dan bij de magnesiumslikkers. Deze studie staat niet op zichzelf, het gehoorbeschermende effect van magnesium is aangetoond in twee andere placebogecontroleerde studies (studie, studie). Kortom, voor je naar een concert of club gaat, niet alleen oordoppen in, maar vooraf ook een magnesiumsupplement slikken. Hoewel je voor optimale gehoorbescherming waarschijnlijk langere tijd achter elkaar magnesium moet innemen.
Ook van de B-vitamine foliumzuur (B7) is placebogecontroleerd aangetoond dat het beschermend voor het gehoor werkt. Dat gebeurde met een Nederlands experiment waarbij 728 deelnemers van 50 tot 70 jaar drie jaar lang dagelijks een placebo of een pil met 0,8 milligram foliumzuur innamen. Bij de foliumzuurslikkers werd na drie jaar een kleiner gehoorverlies voor de lage tonen gemeten. De menselijke spraakfrequentie bestaat uit deze lage tonen. Het onderzoek toont daarmee aan dat het gehoorverlies in de spraakfrequenties door de B-vitamine wordt vertraagd. Een mogelijke verklaring hiervoor is volgens de onderzoekers dat foliumzuur voor een betere bloedtoevoer naar de gehoorzenuw zorgt. Overigens bleek uit hetzelfde experiment dat foliumzuur ook het verouderende brein langer in vorm houdt (studie).
Tekst Pim Christiaans
E-gids met de nieuwste adviezen!
In deze praktische E-gids staan de nieuwste adviezen om je hersenen in topvorm te houden met natuurlijke methoden en middelen. De wetenschappelijke ontwikkelingen gaan snel; zodra er een nieuwe manier is ontdekt om je brein tegen veroudering en ziekte te beschermen, wordt de gids geactualiseerd. Als je een account op deze site hebt, kun je altijd over de laatste versie van BESCHERM JE BREIN beschikken. Zo blijf je honderd procent up to date en loop je geen belangrijke nieuwe adviezen meer mis.
€ 3, 95 – BESTEL NU
