Gezonde geest, gezond lichaam

Amerikanen hebben een goed nieuw woord voor mensen die tot op hoge leeftijd gezond en mentaal in vorm blijven: wellderly (well + elderly). Het kenmerk van de wellderly is dat ze ouder worden dan negentig zonder dat ze een of andere chronische aandoening krijgen. Bij een studie naar het erfelijk materiaal van deze mensen bleek dat ze relatief veel genen bezitten die hun brein beschermen tegen cognitieve achteruitgang.

Het lijkt er op dat deze genen óók een rol spelen in het voorkomen van andere narigheid zoals chronische ziektes, kanker, diabetes en hart- en vaatziekte.

De onderzoekers begonnen de Wellderly Study in 2007 in de hoop de geheimen te ontrafelen van een lang en gezond leven. Meer dan 1400 fitte 85-plussers stonden hun erfelijk materiaal af. Hun complete genoom werd vergeleken met dat van een ‘gemiddelde’ populatie.

Vooral op genen die betrokken zijn bij de kans op Alzheimer en hart- en vaatziekte scoorden de wellderly laag. Voor de kans op kanker, beroertes en diabetes type 2 werden geen genetische verschillen gevonden tussen de superbejaardene en gewone mensen. Waarschijnlijk omdat deze aandoeningen sterker samenhangen met lifestyle.

Het meest interessant was een bijzondere en zeldzame variant van het COL25A1 gen (dat codeert voor een bouwsteen van de amyloïde plaques, die een belangrijke factor zijn bij het ontstaan van Alzheimer). Onder de wellderly hadden 10 mensen deze bijzondere variant. Bij de controlegroep was dat niemand. De onderzoekers hopen dat ze met deze informatie in de toekomst een medicijn tegen Alzheimer kunnen ontwikkelen.

Ben je bang dat jij niet zoals de wellderly over een ijzersterk setje genen beschikt? Wanhoop dan niet. In ons boek Check je houdbaarheid vertellen wetenschappers dat lifestyle meer invloed op de veroudering heeft dan genen, en dat mensen met ‘slechte’ genen gezond oud kunnen als ze gezond leven.

De Wellderly Study verschijnt deze maand (mei 2016) in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Cell.

Kijk ook naar deze video, waarin wellderlies aan het woord komen.

Tekst: Hanny Roskamp