Age-essentials – Slikken voor gevorderden

Er bestaat een klasse supplementen die je beschermen tegen ouderdomskwalen, van energiegebrek tot stramme knieën. Maar ze werken pas als je ouder bent dan veertig.

 

 

Vitaminen en mineralen worden tot de ‘essentiële’ voedingstoffen gerekend, omdat je lichaam ze nodig heeft om te kunnen overleven, maar niet zelf kan maken. Daarom moet je ze in voldoende mate uit voeding halen om gezond te blijven.
Daarnaast gebruikt het lichaam een lange reeks stoffen die het uit voeding haalt maar ook zelf kan maken. Zo wordt er in de cellen alfaliponzuur, co-enzym Q10 en carnosine geproduceerd, antioxidanten die ook in vlees zitten. Naarmate we ouder worden, loopt de productie in de cellen van dit soort belangrijke stoffen steeds verder terug en worden we steeds afhankelijker van de toevoer uit voeding. Voor dit soort vitamine-achtige stoffen heeft de Amerikaanse wetenschapper Tory Hagen, een ex-medewerker van professor Bruce Ames, de term ‘age-essentials’ bedacht: het zijn voedingsstoffen die pas ‘essentieel’ worden op gevorderde leeftijd. Als je jong bent maakt je lijf er voldoende van aan, maar vanaf ongeveer je veertigste wordt het …

Lees het hele artikel over age-essentials via de Blendle-knop hieronder of bestel ons bookazine Masterplan Voeding Vitamine Verjonging

[blendlebutton]

 

 

Als je jong bent maakt je lijf er voldoende van aan, maar vanaf ongeveer je veertigste steeds zinvoller om de aanvoer van buitenaf op te schroeven via voeding en supplementen.

Co-enzym Q10

Cellen in je lichaam hebben energie nodig om allerlei vitale processen mogelijk te maken, van het fabriceren van nieuwe enzymen tot het wegwerken van afvalmateriaal. Die energie wordt opgewekt in de mitochondriën, de krachtcentrales van de cel. Om energie te kunnen produceren, hebben die krachtcentrales de stof co-enzym Q10 nodig. Daartoe produceert het lichaam zelf Q10, maar dat vermogen loopt met de jaren sterk terug. Tussen je twintigste en tachtigste neemt het gehalte aan co-enzym Q10 in het hart gemiddeld af met 72%, in de alvleesklier met 82% en in de nieren met 45%. Daardoor vermindert de energieproductie. Vooral continu actieve organen als de hersenen en het hart gaan kuren vertonen als de energietoevoer daalt. Als je meer co-enzym Q10 inneemt, gaan de mitochondriën weer meer energie produceren en worden aftakelingsziekten vertraagd of zelfs teruggedraaid. Zo laten hoge doses Q10 in een aantal studies een gunstig effect zien bij parkinson- en hartpatiënten.
De mitochondriën verouderen sneller dan de cel waar ze in zitten. Dat komt omdat bij de vorming van energie veel vrije radicalen vrijkomen. Steeds meer wetenschappers raken ervan overtuigd dat de sleutel tot healthy aging ligt bij een betere bescherming van de mitochondriën tegen vrije radicalen. Het antioxidatieve co-enzym Q10 is daarin gespecialiseerd.

Voeding rijk aan Q10: orgaanvlees, gevogelte, vette vis zoals zalm en haring, volkoren graanproducten.
Gebruikelijk slikadvies: 100 mg co-enzym Q10 in de vorm van xx ubiquinol per dag of om de dag.

Alfaliponzuur

Dit is een krachtige antioxidant met een indrukwekkende reeks gunstige eigenschappen. Omdat het zowel in water als in vet kan oplossen, is het in meer delen van je cellen actief dan de meeste andere vrije-radicalenvangers.
Alfaliponzuur versterkt de werking van de antioxidanten C en E. De productie van je sterkste lichaamseigen antioxidant, glutathion, stijgt in alle cellen als je alfaliponzuur slikt. Alfaliponzuur verbetert de insulinegevoeligheid van de cellen en wordt daarom met succes ingezet bij mensen met insulineresistentie en diabetes type 2. Als de bloedsuikerspiegel toch te ver stijgt, wordt de vorming van schadelijke Advanced Glycation End Products (AGEs) door alfaliponzuur geremd. Alfaliponzuur dringt gemakkelijk in de hersenen door om daar efficiënt vrije radicalen te bestrijden. Bij een beroerte stokt de bloedtoevoer naar een deel van het brein: een ramp waarbij grote zwermen vrije radicalen vrijkomen. Proefdieren die liponzuur kregen, hadden na een kunstmatig opgewekte beroerte een vier keer grotere overlevingskans dan onbehandelde dieren.
Alfaliponzuur helpt ook giftige metalen uit het lichaam te verwijderen. En alsof dit allemaal nog niet genoeg is, blijkt alfaliponzuur ook nog eens chronische laaggradige ontstekingen te kunnen blussen. Je cellen maken deze belangrijke stof zelf aan, maar doen dat steeds minder efficiënt als je ouder wordt.

Voeding rijk aan liponzuur: orgaanvlees, spinazie, broccoli.
Gebruikelijk slikadvies: 100 tot 300 mg liponzuur per dag in de vorm van R-liponzuur.

L-carnosine

Carnosine is een aminozuur dat vooral in de spieren en in het brein voorkomt. Van de zoogdieren hebben de langstlevende soorten de hoogste carnosinegehalten in het spierweefsel, en daarom heeft het een reputatie als longevity-stof.
Carnosine is een krachtige antioxidant en helpt schadelijke metalen uit het lichaam te verwijderen. Maar het belangrijkste effect van carnosine heeft te maken met de manier waarop suiker je sloopt. In een proces dat glycatie heet, gaat suiker in je bloed schadelijke reacties aan met eiwitten en worden er AGEs gevormd, boosaardige moleculen die tekenend zijn voor veroudering. Ze vormen het eindstadium van een keten van reacties en vorming ervan moet voorkomen worden. De effecten van glycatie en AGEs zijn het duidelijkst zichtbaar in de huid, waar ze rimpels en vlekken veroorzaken. L-carnosine remt glycatie en de vorming van AGEs en kan deze processen zelfs enigszins terugdraaien. Je lichaam maakt echter steeds minder carnosine aan naarmate je ouder wordt; het gehalte kan na je vijftigste al met meer dan 60% zijn afgenomen.
Onderzoekers hebben tal van dierexperimenten met aminozuur gedaan. De effecten die bij muizen en ratten bereikt zijn met carnosine: versnelde wondgenezing, minder afgestorven hersencellen na een beroerte, verhoogde activiteit van de belangrijke lichaamseigen antioxidant superoxide dismutase (SOD) in het brein en een verlenging van de gemiddelde levensduur met 20%.
Carnosine is nog niet grootschalig op mensen getest, maar op basis van de huidige kennis en praktijkervaring van artsen kun je verwachten dat carnosine je beschermt tegen een reeks verouderingskwalen, zoals de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, aderverkalking, oogziekten en de allerergste in deze reeks: rimpels!

Voeding rijk aan carnosine: vlees, gevogelte, vis.
Gebruikelijk slikadvies: 250 tot 1.000 mg per dag.

N-acetylcysteïne

N-acetylcysteïne (NAC) is een zwavelhoudend aminozuur dat efficiënt de aanmaak van glutathion stimuleert, een van de belangrijkste lichaamseigen stoffen die je tegen ziekte en verval beschermen. Glutathion doet dat op drie manieren: het is het sterkste lichaamseigen antioxidant, het helpt het immuunsysteem en het helpt bij het verwijderen van giftige stoffen. Zware metalen als lood en kwik worden bijvoorbeeld met hulp van glutathion uit het lichaam weggewerkt. Als je per ongeluk langdurig te veel zink en koper slikt, wordt het teveel dankzij glutathion afgevoerd. Heb je in een kroeg gezeten waar het rookverbod massaal wordt genegeerd? Dank in stilte het glutathion in je systeem, dat ervoor zorgt dat je de ingeademde rommel weer kwijtraakt. Aha! Heb je ook te veel gedronken? NAC houdt je lever in vorm door ter plekke de glutathionvoorraden te verhogen. In het ziekenhuis worden hoge doseringen NAC gegeven om leverbeschadiging te voorkomen bij een overdosis paracetamol (want paracetamol verlaagt de glutathionvoorraad in de lever).
Je lichaam heeft acuut meer glutathion nodig in tijden van ziekte, stress, zware lichamelijke inspanning en blootstelling aan giftige stoffen als tabaksrook en uitlaatgassen. Helaas neemt de productie van glutathion af als je ouder wordt. NAC is dan je beste wapen. Er zijn aanwijzingen dat het innemen van extra NAC je beschermt tegen kanker – vooral van de darm – en hart- en vaatziekten. NAC lijkt je ook tegen virussen te kunnen beschermen. In een studie onder 262 ouderen verminderde een dagelijks supplement van 1.200 mg NAC het optreden van verkoudheidssymptomen met tweederde.

Voeding rijk aan cysteïne: vlees, gevogelte, vis, zuivel.
Gebruikelijk slikadvies: 600 mcg NAC per dag.

Glucosamine

Ochtendstijfheid is een van de meest voorkomende én meest merkbare verouderingsverschijnselen. Als iets je leeftijd verraadt is het wel het feit dat je ’s morgens moeite hebt om uit je bed te springen. Ook als je pijn in je knieën krijgt als je in de bioscoop zit, is dat een teken van voortijdige veroudering. Beide zijn het gevolg van artrose, oftewel slijtage van het kraakbeen in de gewrichten. Kraakbeen is sponsvormig weefsel aan het eind van de botten dat bestemd is om de schokken tijdens het lopen op te vangen. Het bestaat uit collageen, proteoglycanen en 65 tot 80% water. Het kraakbeen groeit voortdurend, ongeveer een millimeter per twee maanden, maar in die tijd slijt het ook weer een millimeter. Blijft dit in balans, dan zijn je gewrichten lekker soepel. Bij artrose gaat de slijtage echter sneller dan de aangroei.
Glucosamine is de voornaamste bouwsteen van kraakbeen en proteoglycanen. Het enzym glucosaminesynthase maakt glucosamine in kraakbeencellen, maar helaas neemt de activiteit van dit enzym af met het klimmen der jaren. Door glucosamine als supplement te slikken, wordt de slijtage van het kraakbeen echter geremd.
Naar de effectiviteit en veiligheid van glucosamine zijn talloze studies gedaan. Het blijkt dat glucosamine al na enkele weken net zo effectief is in het tegengaan van gewrichtspijnen als de pijnstillers ibuprofen en aspirine. Dat is niet te danken aan verdoving van de zenuwen, maar aan het daadwerkelijk tot staan brengen van het ziekteproces. In het toonaangevende vakblad The Lancet verscheen in 2001 een studie onder 212 mensen met gewrichtsslijtage, waaruit bleek dat een glucosaminesupplement artrose in de knie stopt. Een andere driejarige studie onder postmenopauzale vrouwen liet hetzelfde zien.

Voeding rijk aan glucosamine: soepbotten, vooral de gewrichten.
Gebruikelijk slikadvies: 500 mg tot 1.500 mg per dag als glucosamine of N-acetyl-D-glucosamine.

 

Tekst Pim Christiaans

 

[/blendlebutton]